Trybunał Stanu

TRYBUNAŁ STANU
(ustawa o Trybunale Stanu z dnia 26 marca 1982 r.)
SIEDZIBA: Warszawa
SKŁAD:
przewodniczący + 2 zastępców
16 członków wybieranych przez Sejm spoza grona posłów i senatorów na czas kadencji Sejmu - przewodniczącym Trybunału jest I Prezes SN
Trybunał wybierany na I posiedzeniu Sejmu na okres jego kadencji (zachowuje kompetencje do czasu wyboru nowego składu Trybunału Stanu)
wymogi
a)    zastępcy przewodniczącego oraz co najmniej 50 % członków TS powinno mieć kwalifikacje sędziowskie
b)    reszta: obywatel polski, niekarany, pełnia praw obywatelskich, nie zatrudniony w organach administracji państwowej
ZADANIA
orzeka o odpowiedzialności konstytucyjnej osób zajmujących stanowiska państwowe określone w ustawie (podmiotowy zakres odpowiedzialności)
a)    prezydent, członkowie Rady Ministrów, prezes NIK, prezes NBP, Naczelny Wódz, członkowie KRRiTV, posłowie i senatorowie, osoby którym Premier powierzył kierowanie ministerstwem lub urzędem centralnym - rozstrzyga o odpowiedzialności karnej w przypadku popełnienia przestępstwa
Prezydent ponosi odpowiedzialność konstytucyjną i karną przed Trybunałem WŁAŚCIWOŚCI ODPOWIEDZIALNOŚCI
odpowiedzialność konstytucyjna
a)    odnosi się do wszystkich organów ponoszących odpowiedzialność przed TS
b)    obejmuje czyny którymi w/w osoby w zakresie swojego urzędowania lub w związku z zajmowanym stanowiskiem w sposób zawiniony naruszyły Konstytucje lub inna ustawę
odpowiedzialność Karna - może być wyłączna w stosunku do Prezydenta i łączona z odpowiedzialnością konstytucyjna w stosunku do innych organów
prezydent ponosi odpowiedzialność karną jedynie przed TS
POCIĄGNIĘCIE DO ODPOWIEDZIALNOŚCI
prawo pociągnięcia do odpowiedzialności posiada wyłącznie Sejm
prawo wniesienia wstępnego wniosku o postawienie Prezydenta w stan oskarżenia może być złożony do Marszałka Sejmu przez 1/4 ogólnej liczby członków Sejmu i Senatu (140)
prawo wniesienia wniosku wstępnego do Marszałka wobec innych osób: prezydent ,komisja sejmowa, 115 posłów - Marszałek Sejmu kieruje wniosek do Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej
Komisja występuje do Zgromadzenia Narodowego z wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia bądź pociągnięciu do odpowiedzialności konstytucyjnej po wcześniejszym rozpoznaniu sprawy
Sejm podejmuje uchwałę - Marszałek przesyła ją Przewodniczącemu Trybunału - uchwała stanowi akt oskarżenia - Uchwale Sejm podejmuje
a)    w przypadku prezydenta - większość 2/3 głosów ogólnej liczby członków Zgromadzenia Narodowego
b)    w przypadku innych osób - Sejm większością 3/5 ustawowej liczby posłów
Podejmując uchwale o postawienie w stan oskarżenia prezydenta Zgromadzenie Narodowe wybiera spośród członków Zgromadzenia 2 oskarżycieli mających kompetencje sędziowskie
Uchwała o pociągnięciu do odpowiedzialności stanowi wniosek o uchylenie immunitetu

POSTĘPOWANIE PRZED TS
w postępowaniu przed TS i Komisją Odpowiedzialności Konstytucyjnej stosuje się odpowiednio przepisy KPK - nie stosuje się przepisów o powództwie cywilnym
TS rozpatruje sprawę w granicach określonych w uchwale Zgromadzenia Narodowego lub Sejmu - biegli i świadkowie są zwolnieni z mocy prawa z obowiązku zachowania tajemnicy państwowej
okres przedawnienia ścigania przestępstw przed TS stanowi 10 lat (chyba że czyn stanowi przestępstwo dla którego przewidziany jest dłuższy okres przedawnienia)
fakt nie sprawowania już urzędu nie zwalnia od odpowiedzialności konstytucyjnej i karnej - TS orzeka dwuinstancyjnie
a)    I instancja: I Prezes + 4 członków
b)    II instancja: I Prezes + 6 członków
c)    Poza rozprawa główna orzeka w składzie: prezes + 2 członków
TS może poprzestać na stwierdzeniu winy oskarżonego i nie musi oskarżonego karać
w sprawach nie uregulowanych regulaminem stosuje się odpowiednio przepisy obowiązujące w SN - wykonywanie wyroków należy do sądu Wojewódzkiego w Warszawie